Briket nedir? Briket, kum ve çimentonun birleştirilmesiyle elde edilmiş harç ya da bu harcı da içeren birtakım agreganın sıkıştırılmış blok hâlidir.
Briketin İçeriği
“Briket nedir?” denildiğinde akla, yapısındaki tamamen doğal agregası sayesinde çevre üzerinde zararlı bir etki yaratmayışı ve atmosfer dostu oluşu gelmelidir.
Briket hazırlamada;
- Kömür,
- Odun kömürü,
- Kum,
- Çimento,
gibi hammaddeler kullanılır. Kömür, odun kömürü vb. maddeler ısı enerjisi üretmek için de kullanılabilecek tek amaçlı özel briketleme işlemlerinde yer alır. Ancak yapı malzemesi olarak kullanılacak briket harcı elde edilmesi söz konusuysa hammaddeler değişiklik göstermektedir (kum, çimento ya da bims gibi). Agrega, presleme (briket makinası) işlemine tabi tutularak sıkıştırılır. Üretilen briket blokları (beton, tuğla, kömür vb.), kullanılacakları alana göre farklı şekil ve büyüklüktedir.
Yapısal Özellikler
Agregası çimento ve kum içeren briketten üretilen beton blok türe göre değişmektedir ve temel yapısal özelliği basınç dayanımıdır. Amerikan Beton Enstitüsü’nün (ACI) 318. sayısında, Yapı Elemanı Olarak Beton Bloklar İçin Yapı Yönetmeliği ile birlikte betonda yapısal standartların ve tüm yapısal gereksinimlerin tam olarak ya da fazlasıyla karşılanma analizine ilişkin yapılmış 7 ve 28 günlük test yöntemleri yer almıştır. Beton Mukavemetinin Uygulama Alanında Belirlenmesine Yönelik Metotlar başlıklı kısımda, beton bloklardaki dayanımın inşaat sürerken yerinde tespit edilmesi için yürütülecek testler ana hatları ile belirtilmiştir:
-
Su direnci
Geçirgenlik ve gözeneklilik tipine göre değişir ancak genellikle beton bloklar suyu emer. Üretim sırasında kaba ve ince parçacıklı malzeme karışımı, su geçirmez bir beton blok elde etmek için gereklidir. Harca katılan çimento miktarı, bloğun geçirgenliğini etkiler. Çimento yönünden zengin bir karışım daha az geçirgen bir blok oluşturur.
-
Yangın dayanımı
Bloğun yangın dayanımı, kullanıldığı alanın boyutuna ve ünite tipine göre değişir. Herhangi bir yapı inşaatında beton blok kullanımı yangına dayanıklılık oranını önemli ölçüde artırır.
-
Estetik Özellikler
Beton blok üreticileri son zamanlarda, yapı tasarımına bağlı olarak mimarların mükemmel sonuçlar elde etmek için kullandıkları çeşitli renk, model ve desende beton bloklar üretmektedir. Sürekli gelişen ve güncelliğin ön planda olduğu inşaat pazarındaki talepleri karşılamak için yeni beton blok şekilleri ve boyutları geliştirmektedir.
-
Yalıtım Özellikleri
Beton bloklardaki yalıtım özelliği üreticiye, üretim metoduna ve briket agregasındaki yoğunluğa göre değişiklik gösterir. Yapılan birtakım ısı iletkenlik testlerinde, briketten elde edilen bloklardaki yalıtım niteliği belirlenir. Beton blok yoğunluğu hacimce azaltılıp daha hafif malzemeler üretilerek ısı yalıtımındaki kazanım arttırılabilmektedir.
-
Akustik
Herhangi bir beton bloğun akustik özellikleri; yapı biçimine, bloklar arası bağlantılara ve blokların üretimi sırasında kullanılan malzemelere bağlıdır. İnşa sürecinde izlenen uygun metotlar ve standartlar ses geçirmezlik bağlamında ses yalıtımını çok üst seviyelere taşıyabilir.
Briketleme İşlemi
Briketleme, atık maddelerin dönüştürülerek kullanıldığı ve briketin son hâlini alması için de sıkıştırma teknolojilerinden yararlanılan bir dizi işlemi içerir.
Briket elde etme işlemi sırasıyla aşağıdaki gibi işler:
- Hammadde toplama
- Ezme-Karma
- Sıkıştırma
- Kurutma
Briketleme işleminde malzemeler önce küçük ebatlarda ezilir. Böylece optimum sıkıştırma sağlanabilir. Hammaddenin ezilmesi için özel kırma makinaları kullanılır. Bu makinalar briket fabrikalarında üretilen briket makinalarıdır. Briket makinalarındaki avantaj, briket elde etmek için kullanılan agreganın herhangi bir kimyasal tepkime gerektirmemesidir.
Briket, üretimi zor olan kömür ve diğer yenilenemez yakıtları da içerir. Bu yüzden düşük maliyet, atık madde kontrolü ve geri dönüşümden gelir elde edilebilirlik üretim sürecinde önemli bir avantaj sağlar.
Briketin Avantajları
İnşaat endüstrisinde genellikle uygun agregalı briketler kullanılarak üretilmiş beton bloklara ihtiyaç vardır. Bloklar ayrıca standart kalıplar aracılığıyla şekillendirilir. Çimento ve kum hammaddeli briketten üretilen beton blokların hafif, dayanıklı ve yanmaz oluşları onları faydalı bir yapı malzemesi hâline getirir.
Evrensel standartlara uygun olarak inşa edildiğinde beton blok, sağlam bir yapı elemanıdır. Çünkü üretim sürecinde hammadde ve işleniş biçimi düşünüldüğünde hem basınç dayanımı hem de birçok atmosferik olumsuzluğa karşı sağlamlığı ön plana çıkar.
İnşa edilen yapıda kullanılacak beton bloklar hızlı bir şekilde yerleştirilebilir ve yapıyı daha da sağlam hâle getirmek için göbekleri veya boşlukları çelik takviye çubukları ile doldurulabilir. Beton blokların aşırı sıcaktan/soğuktan etkilenmeyişleri ve inşaat kalitesine bağlı olarak neredeyse ses geçirmezliği onları vazgeçilmez kılmaktadır. Üstelik üretim sürecinin yüksek maliyet içermemesinin yanı sıra ısı yalıtımına katkıda bulunuşları açısından enerji kullanımını azaltmaktadırlar.